Για πολλά χρόνια στην περιοχή της Μεγαλόπολης, στην Αρκαδία, πολλοί κάτοικοι καλλιεργώντας τα χωράφια τους «σκόνταφταν» πάνω σε κάτι περίεργες μεγάλες ρίζες βελανιδιάς.
Μόνο που δεν ήταν ρίζες. Ηταν απολιθώματα ιπποπόταμων, ρινόκερων, ελαφιών, σαρκοβόρων που έζησαν εκατομμύρια χρόνια πριν στην περιοχή. Ανάμεσά τους και απολιθώματα από γιγάντιους ελέφαντες. Ο φημισμένος Ελέφαντας των Δασών του Palaeoloxodon antiquus, αντιπρόσωποι του οποίου μετανάστευσαν μέσω Κυθήρων, Αντικυθήρων στην Κρήτη ή από τη Μικρά Ασία προς Τήλο και Κυκλάδες. Οι ελέφαντες Μεγαλόπολης ήταν γνωστοί από την αρχαιότητα. Ο περιηγητής Παυσανίας περνώντας από την Αγορά της Μεγαλόπολης έγραψε για κόκαλα που ξεπερνούσαν σε μέγεθος τα ανθρώπινα και μίλησε για γιγαντομαχίες.
Μεγάλο αριθμό απολιθωμένων θηλαστικών ακόμη και μαμούθ για πρώτη φορά έφερε στο φως, σε παλαιοντολογικές ανασκαφές στη Μεγαλόπολη το 1902, ο καθηγητής Θ. Σκούφος, ο οποίος βρήκε απολιθωμένους σκελετούς που μεταφέρθηκαν στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τότε η περιοχή, όπως εξηγεί στην «Κ» η πρόεδρος της Ενωσης Ισιωματαίων Καρυών, Ντέμη Γιαννακοπούλου, λέγεται του Σκούφου η Γράνα.
Σήμερα, στο Ισιωμα Καρυών που βρίσκεται έξω από τη Μεγαλόπολη ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μια μικρή γεύση για το τι ακριβώς συνέβαινε στην περιοχή. Στον Ενημερωτικό Σταθμό και Εργαστήριο Υποστήριξης που δημιουργήθηκε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο με την υποστήριξη της Ενωσης Ισιωματαίων Καρυών Μεγαλόπολης το 2013. Εκεί, μπορεί να δει κανείς τη δουλειά της Ερευνητικής Ομάδας του ΕΚΠΑ και του ομ. καθηγητή Γεωργίου Θεοδώρου, ο οποίος από το 2009 έχει διενεργήσει παλαιοντολογικές ανασκαφές, εκπαιδευτικά βιωματικά προγράμματα για τους μαθητές σε συνεργασία με τον Δήμο Μεγαλόπολης, έχει δώσει πλήθος διαλέξεων κ.ά.
Ομως, το Σάββατο στις 11 το πρωί, σε μικρή απόσταση από το χωριό, δίπλα στις πηγές του Αϊ-Γιάννη Ισιώματος Καρυών Μεγαλόπολης, θεμελιώνεται το πρώτο Παλαιοντολογικό Μουσείο και Πάρκο Φυσικής Ιστορίας της Πελοποννήσου. «Είναι έργο που ανήκει στον Δήμο Μεγαλόπολης και κατ’ επέκταση στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και χρηματοδοτείται από αυτούς. Ελπίζουμε να ολοκληρωθεί σε μία διετία. Ο προϋπολογισμός του είναι 450.000 ευρώ για το κτήριο και 250.000 ευρώ για τον εξοπλισμό του μουσείου, το οποίο απλώνεται σε τρία επίπεδα με συνολικό εμβαδόν 300 τ.μ. Η μουσειολογική μελέτη θα ξεκινήσει αμέσως μετά», μας λέει η κ. Ντέμη Γιαννακοπούλου. Η θεμελίωση θα γίνει με τη συμμετοχή όλων των τοπικών αρχών, ενώ ο ομ. καθηγητής Γ. Θεοδώρου θα κάνει ξενάγηση στον Ενημερωτικό Σταθμό μιλώντας για τα πρώτα παλαιοντολογικά απολιθώματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές που διενεργήθηκαν το 1902 και έπειτα συνέχισε ο ίδιος από το 2009.
Η μελέτη του ΕΚΠΑ
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών υπέβαλε μελέτη στην Περιφέρεια για την παρουσίαση του φυσικού πλούτου της περιοχής. Η υλοποίηση της ανάπτυξης των θεματικών ενοτήτων του μουσείου έχει εγκριθεί να πραγματοποιηθεί με πόρους του ΕΑΠ και για τον σκοπό αυτό αναμένεται η υπογραφή σχετικού συμφωνητικού. Οσο για τις ανασκαφές, πρέπει να προχωρήσουν, όπως τονίζει η πρόεδρος της Ενωσης.
«Η πρώτη σύμβαση που έγινε με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον Δήμο Μεγαλόπολης ήταν όταν βρέθηκε ένας μεγάλος χαυλιόδοντας το 2010. Εμείς σαν Ενωση Ισιωματαίων Καρυών δραστηριοποιηθήκαμε. Ο χώρος όπου θα ανεγερθεί το μουσείο παραχωρήθηκε από τους συμπατριώτες μας στον δήμο, γι’ αυτόν τον σκοπό. Ιδιώτες παραχωρούν στο Δημόσιο, είναι σημαντική πρωτοβουλία. Στον Ενημερωτικό Σταθμό διαθέσαμε τον ισόγειο χώρο, ώστε να εκτίθενται προσωρινά κάποια από τα ευρήματα που βρέθηκαν, με σκοπό να συντηρούνται και να παραμένουν στην περιοχή. Ο χώρος δεν λειτουργεί ακριβώς σαν μουσείο, όμως όποιος έρθει στο χωριό μπορεί να επικοινωνήσει για να τον επισκεφθεί». Αλλά το σημαντικότερο για την κ. Ντέμη Γιαννακοπούλου «είναι η δημιουργία ενός πάρκου που θα συνδέεται με το μουσείο». Οπως και η κίνηση πολλών συμπατριωτών της να προσφέρουν στο Κέντρο Ενημέρωσης πολλά από τα ευρήματα που έβρισκαν στα χωράφια τους οι παππούδες τους.
Εχει σημασία να σταθεί κανείς και στο έργο της πανεπιστημιακής ομάδας, το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στη Μεγαλόπολη. Ανάλογα παλαιοντολογικά ευρήματα έχουμε και αλλού. Από το Πικέρμι Αττικής, την ακριτική Τήλο, τους Αγίους Αναργύρους Αττικής, την Κερασιά Ευβοίας, την Αγία Νάπα Κύπρου... Οι μικρές μόνιμες εκθέσεις ευαισθητοποιούν το κοινό, αναδεικνύουν τον φυσικό μας πλούτο, εκπαιδεύουν τα παιδιά.
(Της Γιώτας Συκκά από την “Καθημερινή”)
